Od planów do lepszego życia: wykorzystanie design thinking do rozwiązania problemu zanieczyszczenia wody arsenem na obszarach wiejskich

Co się stanie, gdy przyszli inżynierowie zostaną poproszeni o odłożenie na bok równań matematycznych i skupienie się na ludziach? Na uniwersyteckim kursie inżynierii lądowej 17 studentów otrzymało zadanie rozwiązania rzeczywistego problemu środowiskowego przy użyciu dwóch zupełnie różnych podejść: tradycyjnej metody technicznej oraz zorientowanego na człowieka podejścia Design Thinking. Problem był poważny — woda pitna w wiejskiej społeczności była zanieczyszczona arsenem, co stanowiło poważne zagrożenie dla zdrowia. Jak każda z grup podejdzie do tego wyzwania i czego można się nauczyć z różnic między nimi?

Wyzwanie

Zajęcia z uzdatniania wody zostały podzielone na dwie grupy. Grupa A podążała zwykłą ścieżką inżynierską – analizą danych technicznych, studiami wykonalności i proponowanymi systemami. Grupa B otrzymała mniej znane zadanie: rozwiązanie problemu poprzez Design Thinking, zaczynając od relacji międzyludzkich, empatii i obserwacji.

Wynikiem tego było niezwykłe doświadczenie, które nie tylko dostarczyło kreatywnych rozwiązań, ale także zmieniło sposób, w jaki studenci postrzegali swoją rolę jako inżynierów.

Ścieżka myślenia projektowego

🔍 Faza 1: Empatia

Zamiast od razu przejść do systemów oczyszczania wody, grupa myślenia projektowego rozpoczęła od ludzi. Przeprowadzili badania etnograficzne, spędzając czas w dotkniętej problemem społeczności, rozmawiając z mieszkańcami i obserwując ich codzienne czynności i obawy.

Co oznaczała dla nich czysta woda? Jakie były ich obawy, nawyki lub praktyki kulturowe związane z używaniem wody? Te pytania ujawniły spostrzeżenia, których nie mogłyby dostarczyć żadne podręczniki.

📌 Faza 2: Definiowanie

Grupa podsumowała zdobyte informacje, aby stworzyć jasny i praktyczny opis problemu. Nie zdefiniowała go jako „zanieczyszczenie arsenem”. Zamiast tego sformułowała go w następujący sposób:

„Jak możemy zapewnić, aby mieszkańcy ufali bezpiecznym źródłom wody i konsekwentnie z nich korzystali w sposób dostosowany do ich codziennego życia?”

Ta zmiana — z technicznego punktu widzenia na behawioralny i emocjonalny — stała się podstawą całego podejścia grupy.

💡 Faza 3: Tworzenie pomysłów

Studenci wygenerowali szerokie spektrum pomysłów, łącząc wiedzę inżynierską z rzeczywistym kontekstem. Niektóre pomysły zostały natychmiast odrzucone, a inne pogrupowano, połączono lub rozwinęto.

Zbadali takie rozwiązania, jak:

• Niedrogie wskaźniki wizualne czystej i niebezpiecznej wody
• Wspólnie zaprojektowane przez społeczność stacje filtrujące
• Kampanie edukacyjne prowadzone przez lokalnych młodych ambasadorów

🧪 Faza 4: Prototyp i testy

Mając ograniczony czas, uczniowie skupili się na szybkim tworzeniu prototypów. Stworzyli podstawowe modele proponowanych systemów filtracji i narzędzi edukacyjnych. Nacisk położono nie na perfekcję, ale na przejrzystość i użyteczność.

Podczas gdy tradycyjna grupa nadal udoskonalała technicznie sprawny, scentralizowany system filtracji, grupa Design Thinking testowała swoje prototypy na małą skalę bezpośrednio z użytkownikami – zbierając opinie, dostosowując komunikaty, a nawet upraszczając procesy techniczne w celu dostosowania ich do lokalnych warunków.

Wyniki i refleksje

Chociaż obie grupy przedstawiły realne propozycje, zespół Design Thinking wyróżnił się innowacyjnością, empatią i zdolnością adaptacyjną. Ich rozwiązania były nie tylko solidne technicznie, ale także wykonalne, uwzględniały uwarunkowania kulturowe i cieszyły się poparciem społeczności.

Jeden z profesorów zauważył: „Grupa DT nie tylko stworzyła rozwiązanie — zbudowała zaufanie”.

Dlaczego to zadziałało

• Kontakt z prawdziwymi użytkownikami zmienił założenia i zapewnił jasność
• Studenci dostrzegli emocjonalny i społeczny wymiar inżynierii środowiska
• Prototypowanie zachęciło do prób i błędów, wzmacniając zdolność adaptacji

Dlaczego ma to znaczenie dla kształcenia zawodowego i inżynierii

Ten przypadek przełamuje schemat tradycyjnego szkolenia z zakresu STEM. Pokazuje, że inżynierowie potrzebują czegoś więcej niż tylko wzorów — potrzebują empatii, umiejętności komunikacyjnych i zdolności do iteracyjnego myślenia.

Włączając Design Thinking do programów nauczania inżynierii lądowej, edukatorzy mogą szkolić studentów w zakresie opracowywania rozwiązań, które są nie tylko funkcjonalne, ale także zorientowane na człowieka i zrównoważone.

Perspektywy

To doświadczenie zainspirowało kilku studentów do rozważenia kariery w inżynierii społecznej lub humanitarnej. Doprowadziło również do szerszego przeglądu programów nauczania, w ramach którego wykładowcy zaczęli włączać moduły dotyczące innowacji społecznych i Design Thinking do przedmiotów technicznych.